آیه ی (یا ایها الذین آمنوا اتقو الله و کونوا مع الصادقین ـ 119ـ توبه ) ، ای کسانی که ایمان آورده اید،تقوای خدا پیشه کنید وبا صادقان باشید. کلمه صدق در اصل به معنای این است که گفتار یا خبری که داده میشود با خارج مطابق باشد و نیز شخصی که خبرش مطابق با واقعیت در خارج باشد صادق گویند، ایضا انسانی را هم که عملش مطابق با اعتقادش باشد و یا کاری که میکند با اراده و تصمیم اش مطابق باشد صادق می گویند. این آیه ی شریفه مومنین را دستور می دهد به اینکه تقوا پیشه نموده و صادقین را در گفتار و کردار پیروی کنند. واین غیر از آن است که گفته شود ، شما نیز متُّصِف به وصف صدق باشید ، چرا که اگر این چنین بود باید گفته شود (و کونوا من الصادقین) نه اینکه بفرماید همراه صادقان باشید.فخررازی پیرامون این آیه می گوید: حق تعالی در این آیه امر کرده مومنان را که با صادقان باشند پس باید صادقان موجود باشند،زیرا بودن با یک چیز مستلزم وجود آن چیز است.
پس ناچار است که در هر زمان صادقان باشند.[1](سوال؟چرا
در هر زمان باید صادقان باشند ، با اینکه این آیه در زمان پیامبر نازل شده است؟)
چون به تواتر ثابت شده که خطابهای قرآنی متوجع تمام مکلفین است الی یوم القیامه. و
نیز دومین سوالی که به همین نحو جواب داده میشود این است که صادق (امام) در هر
زمان یک شخص بیش نیست پس چرا لفظ صادقین جمع آمده؟ جواب..همان طور که گذشت مخاطبان
این آیه اهل یک عصر نیستند بلکه این آیه تمام اعصارو قرون رامخاطب ساخته که مجموع
مخاطبین همه ی اعصار با جمعی از صادقین خواهند بود چون در هر عصری معصومی وجود
دارد و وقتی گفته شود همه ی اعصار تمام معصومان آن اعصار را شامل میشود .فخرالرازی
از پس اشکالات خود چنین میگوید که: ما قبول داریم که باید در هر زمانی معصومی باشد
ولی آن معصوم نمی تواند شخص واحدی باشد چون ما آن را نمی شناسیم تا متابعت او کنیم
پس معصوم باید جمیع امت باشد.
اما اینکه می گویند که ما امام را نمی شناسیم تا از او متابعت کنیم مثل آن است که اهل کتاب گوید که نبوت رسول باطل است زیرا که اگر حق بود ما می بایست او را بشناسیم و حقیقت او را بدانیم. حق این است که این راجع به تقصیر ایشان است باید تعصب را کنار بگذارند و رجوع به آیات و روایات نمایند تا به مقتضای آیه (والذین جاهدوا فینا لنهد ینهم سبلنا) حق بر ایشان ظاهر شود. واما در جواب اشکال دوم که می گویند معصوم جمیع امت است باید گفت که این آیه صراحتاً اذعان دارد که مأمورین به (کونوا مع الصادقین)غیر از صادقین باشند واز این گفته بر می آید که عین یکدیگر اند ، و این خلاف است.
علی کل حال علاوه بر اینکه با مراجعه به کتب شیعه این به دست می آید که مراد از صادقین علی بن ابی طالب و اولاد طاهرین اوست.با مراجعه به کتب اهل سنت این نیز به دست می آید.
سیوطی در الدر المنثور[2] نقل می کند:
وَأخرج ابْن مرْدَوَیْه عَن ابْن عَبَّاس فِی قَوْله {اتَّقوا الله وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقین} قَالَ: مَعَ عَلیّ بن أبی طَالب
وَأخرج ابْن عَسَاکِر عَن أبی حعفر فِی قَوْله {وَکُونُوا مَعَ الصَّادِقین} قَالَ: مَعَ عَلیّ بن أبی طَالب[3]
[1] الکتاب: غرائب القرآن ورغائب الفرقان
المؤلف: نظام الدین الحسن بن محمد بن حسین القمی النیسابوری (المتوفى: 850هـ)
[2] الکتاب: الدر المنثورالمؤلف: عبد الرحمن بن أبی بکر، جلال الدین السیوطی (المتوفى: 911هـ)الناشر: دار الفکر - بیروتعدد الأجزاء: 8
[3] می توانید به این کتابها نیز مراجعه کنید: الکتاب: بحر العلوم المؤلف: أبو اللیث نصر بن محمد بن أحمد بن إبراهیم السمرقندی (المتوفى: 373هـ)
الکتاب : تفسیر القشیری المؤلف : القشیری
تفسیر نمونه و المیزان و بیان در تفاسیر شیعه
